در این مقاله قصد آن را دارم که در خصوص مقوله ی پر طرفدار «فروش فیلم و فیلمنامه» مطالب مفصلی را بنگارم که جواب پرسش بسیاری از عزیزان در این مورد است.
بسیار شایع است که فیلمساز و فیلمنامه نویس تصور میکند که میتوان، فیلم و فیلمنامه اش را براحتی به فروش رساند و از آن کسب در آمد کرد. قسمتی از این شیوع تفکر نابجا، افرادی در قامت «پخش کننده نماها» هستند که در بیوی پیج بی‌اصالت خود، عناوینی نظیر«مشاوره فروش فیلم و فیلمنامه»، «عرضه و فروش فیلم و فیلمنامه»، «گرفتن فاندهای تولید»، «مشاوره فروش» و چیزهایی از این قبیل را در جهت اغوای افراد نگاشته و فیلمساز و فیلمنامه نویس تصور میکند که می توانند به «فروش و کسب درآمد دلاری و یا گرفتند فاندهای میلیون دلاری!» فکر کنند.
فارغ از آنکه، فیلم و فیلمنامه به ماهو فیلم و فیلمنامه، «هنر» بوده و از «نسبی گرایی» نشئت گرفته و نباید بصورت «کالا» با آن رفتار کرد، باید افزود که به هیچ عنوان «بازاریابی» فیلم و فیلمنامه بصورت «فراگیر» امکان پذیر نمی باشد و تبلیغات در این خصوص منجر به کلاهبرداری و هدر رفت هزینه شما به عنوان فیلمساز و فیلمنامه نویس خواهد شد. البته «نوشتن فیلمنامه» و یا «فروش فیلم» های سفارشی در ایران، رایج بوده و هدف این مقاله پرداختن به آن دسته از عرضه و فروش ها نیست که اگر چنین نگاه کنیم، فروش و عرضه شدنی است، به شرط آنکه طرح شما از پیش خریداری شده باشد. به عنوان مثال؛ فیلمساز با ارتباطات خود، فیلمنامه ای را در ارگانی تصویب کرده و پس از تحویل فیلم، هزینه‌ی کار را دریافت خواهد کرد. اما وقتی صحبت از «پس فروش» میشود، سازوکار متفاوت است، چرا که شما اندیشه خود را ساخته اید و حال همان ارگان مایل به همکاری با شما نخواهد بود و عمل ساخت فیلم شما، ریسک شما بوده است.
در ادامه؛ دو بحث «فروش فیلم» و «فروش فیلمنامه» در عرصه ی بین المللی را جداگانه بررسی خواهیم کرد.
فروش فیلم
همانطور که بطور خلاصه اشاره شد، فروش بصورت «پَس فروش» به دلیل عدم انطباق اندیشه‌ی فیلمساز با ارگان، فستیوال، شبکه‌ی تلویزیونی، موسسات بین المللی و ... تقریبا محال و غیر ممکن است. هیچ شخصی نمیتواند ادعا کند که میتواند فیلم ها را اینگونه بازاریابی کرده و بفروش برساند، بغیر از آنکه، دستمزد خود را پس از انجام کار دریافت کند. چرا که دریافت هزینه از فیلمساز و دادن وعده‌های دروغین و در انتها، دست خالی ماندن فیلمساز از فروش توهمی فیلمش، ساده ترین کاریست که در این روزها، «پخش کننده نماها» و یا افراد حقیقی انجام داده و موجب ترویج موج عظیمی از نا امیدی در فیلمساز میشوند.
اگر مایل به ساخت فیلم به قصد فروش هستید، باید بصورت «پیش فروش» اقدام کنید. به عبارتی با روابط و رایزنی های طولانی مدت و طاقت فرسا، طرح خود را تصویب، مقداری از هزینه برآورده شده را دریافت و سپس اقدام به ساخت کنید، در غیر این صورت، تجربه بیش از یک دهه ما نشان میدهد که جز خسران چیزی عایدتان نخواهد شد.
اما نیاز است که به میانبر تجربه شده ای نیز اشاره کرد. بودند فیلم هایی که در پخش بین المللی خود، در فستیوال های رده های a+ و a موفق شدند و سپس فستیوال و یا سازمان های مربوطه به خواست خود، خواهان فیلم شده اند، و یا بودند فیلمسازانی که به دلیل حضور فیزیکی در برگزاری فستیوالی، توانسته اند فیلم خود را بفروش برسانند. بنابراین، میتوان یکی از بهترین و امن ترین روش ها را «فروش در پخش» نامید. در این روش، فیلم باید حداقل یک سال کاری پخش شده و پس از نتیجه گرفتن در فستیوال های رده بالا، احتمال فروش و یا Rent خود را افزایش دهد. جمع شدن credit ها (حضور و جوایز) از فستیوال های معتبر، مهترین عامل تعیین کننده در گرفتن feedback های فروش فیلم بوده است.
فروش فیلمنامه
متاسفانه به دلیل افزایش هزینه های ساخت فیلم در ایران، درخواست جهت فروش فیلمنامه بسیار زیاده شده است. «درگاه فیلم ایران» روزانه پاسخگوی بسیاری از این موارد است. در این بین، تبلیغات افرادی که نان خود را اغفال فیلمنامه نویس میبیند نیز به طبع، افزون گردیده است. به دقت توجه فرمائید که: «هیچ روش مستقیمی در خصوص فروش فیلمنامه» و یا presentation و یا fund و امثالهم وجود ندارد. بهترین رفرنس این گفته، سایت Netflix بوده که در زیر متن آن عینا کپی شده است:
If you have an idea for a show, film, game, or other project, you may be curious how to get it to Netflix. First and foremost, thank you for your interest in Netflix content! Unfortunately, we cannot and do not accept or review any materials (whether manuscripts, treatments, scripts, drawings, ideas, pics of rainbow-colored unicorns, etc.) that we do not specifically request.
(https://help.netflix.com/en/node/100386)
در قسمتی به روشنی اشاره میکند که: «متاسفانه ما هیچگونه متریالی را نتوانیم و نمیپذیریم»
حال در این بین چگونه بعضی از سایت های ایرانی و خارجی ادعای نمانیدگی (agent) فیلمنامه را دارند؟
اما آیا راهکار مشخصی جهت فروش و یا ارائه فیلمنامه به شبکه و موسسه های بین المللی وجود دارد؟ در قسمت دیگری از سایت Netflix به این سوال بطور خلاصه پاسخ داده شده است:
If you have an idea, game, script, screenplay, or production already in development that you’d like to pitch to Netflix, you must work through a licensed agent, producer, attorney, manager, or industry executive, as appropriate, who already has a relationship with Netflix. We are unable to share references for these resources. If you do not have any of these resources available, Netflix will be unable to accept your unsolicited submissions.
(https://help.netflix.com/en/node/100386)
اشاره شده است که: «شما نیاز به نماینده ی رسمی در این خصوص دارید که با Netflix کار کرده باشد و ...»
فیلمنامه نویس و با فیلمساز باید از خود بپرسد که، پخش کننده‌اش، «نماینده رسمی» نتفلکس و کمپانی های بزرگ جهانی است که میخواهد با بستن قراردادی متن و یا فیلم‌اش را به فروش برساند!؟
در خصوص چگونگی پیدا کردن نماینده رسمی موسسات نیز باید اشاره کرد که بزرگترین دیتابیس هایی که میتوانید از آنها استفاده کنید عبارتنداز: WGA ، IMDbPro و Stage32 که نیاز به گفتن نیست که این روش هم به میسر نخواهد شد.
در انتها نیاز است در خصوص بعضی از سایت های خارجی که ایمیل های انبوه‌شان، inbox ما را پر کرده است توضیحاتی داده شود. سایت های زیادی وجود دارد که ادعای واسطگری دارند. شما را مجبور به پرداخت هزینه های دلاری کرده و در انتها چیزی نسیبتان نخواهد شد. با بررسی دقیق چندی از این سایت ها که شخصا انجام داده ام، متوجه عدم اصالت و مخفی ماندن هویت گرداننده هایشان شده ام. هیچ اطلاعات بارزی در خصوص موسسین و headquarter موسسه، شماره ثبتی و ... وجود خارجی ندارد.
از جمله این سایت ها که باید با احتیاط بسیار فراوان به آن ها اعتماد کرد و یا بهتر است هیچ وقت به سراغشان نرفت، عبارتند از:
-
filmdaily.tv
-
virtualpitchfest.com
-
cinemalife.org
-
filmpitchpro.com
-
storygo.io
البته نباید از روش تثبیت شده ی دیگری بنام «VOD» ها گذشت. استفاده از video-streaming ها و یا VOD روش مطمئن ولی خطرناکیست که اگر احتیاط نشود فیلم شما را نابود خواهد کرد. توصیه میشود که پس از چرخه ی کامل پخش، با آن ها قرارداد منعقد کنید. شرکت هایی چون: Vimeo – shortly - shorts.tv - TagetVideo - Uscreen - Contus Vplayed - Muvi - Brightcove - JW Player - Dacast - Kaltura - SproutVideo - Vidizmo - Vodlix – Wowza
البته نمونه های ایرانی این گونه سرویس ها نیز وجود دارد که بدلایل زیادی از نامبردن آن ها معذوریم.
نتیجه گیری
-
منبع خود را موسسات سرشناسی چون نتفلکس قرار دهید.
-
بهترین راه فروش فیلم از طریق چرخه فستیوالی است.
-
بهترین راه فروش فیلمنامه، ایجاد ارتباط بلندمدت با نماینده رسمی موسسات بین المللی است.
-
در صورت ترغیب شدن به همکاری با فروشنده ای، از او نمونه کار موفق بگیرید.
-
قبل از قراردادی از چندین پخش کننده سرشناس داخلی مشاوره بگیرید.
نویسنده: «علیمحمد اقبالدار» مدیریت «درگاه فیلم ایران»