«چیستی فیلم تجربیگرا» یکی از دشوارترین سوالات ممکن در عرصه ی فیلمسازی است. فیلمسازانی که تصور میکنند، فیلمی Experimental ساخته اند در حالی که بدون شک فیلم داستانی ساخته اند. به واقع فیلم «تجربیگرا» - و نه تجربی - تعریف روشنی ندارد، این بدان جهت است که از عمیق ترین و تاریک ترین نقطهی تفکریِ آدمی در نقش فیلمساز تراوش میشود. آنقدر تاریک که با هزاران سوال و چهارچوب های از قبل تعیین شده، روشن (قابل تعریف) نخواهد شد. شاید تنها راهکار ممکن، مشاهده و بررسی فیلم های شاخص موجود و مشخص کردن بعضی از تشابهات بین آنهاست. البته لازم به ذکر است که بخش کوچکی از فیلمسازی، مهندسی است و بخش اعظم آن، ناخودگاهی است که «هرگز» قابل اندازی گیری و فرمولیزه کردن نخواهد بود. بنابراین، مواردی که ادامه به عنوان شاخص های فیلم های تجربیگرا لیست خواهد شد، صرفا از روی تجربهی شخصی بدست آمده و بنایی بر قطعی بودن آنها در این گونه از فیلمسازی نیست.
برآیند مشاهدات بنده در بررسی سال های فیلمسازی و داوری های بین المللی؛ در بین فیلم های تجربیگرای شاخص، چهار مولفه ی مشترک بوده است. فیلم های تجربیگرا روایت قابل درکی ندارند، دوم؛ عمدتا بدون دیالوگ، سوما؛ از صدا و موسیقی غنی و در آخر بسیار کوتاه (عمدتا زیر 10 دقیقه) هستند.
قبل از معرفی چندین فیلم کوتاه شاخص در مقیاس جهانی، باید اشاره کنم که «فیلم تجربی» با «فیلم تجربیگرا» متفاوت است، هر چند که به کرات اشتباها بجای هم استفاده میشوند. هر بازی فرمیای چون «کج کردن دوربین»، «گریم سنگین»، «نصف کردن اسکرین» و... لزوما فیلم تجربیگرا نخواهد داد.
در انتخاب این فیلم های تجربیگرا کوتاه به سه موضوع توجه شده است: 1) متاخر بودن تاریخ ساختشان 2) تنوع و گوناگونی ژانریشان و 3) credit های بین المللی از فستیوال های معتبر
کوتاه تجربیگرا PILE
جایزه معتبرترین جشنواره انیمیشن جهان Annecy 2020 و حضور در بخش CineFoundation کن
https://vimeo.com/566610997
کوتاه تجربیگرا Seven Days In The Wood (Sju Dagar I Skogen)
این فیلم در سال 2011 در جشنواره فیلم برلین (برلیناله) نامزد دریافت جایزه خرس طلایی شد که نشان دهنده تمایل طولانی هیئت داوران برلین به تجربه گرایی است. این انیمیشن توسط Larsson و Rasmus R Streith ساخته شده است. با صداها و تصاویر وهم آور و خاطره انگیزش کمی شبیه فیلم های دیوید لینچ.
لینک: https://vimeo.com/33564547
کوتاه تجربیگرا Fortunes
ثروت یک کمدی تجربی است که مجموعه ای از آیین های داخلی را به تصویر می کشد و یکنواختی روزمره های تکراری را برجسته می کند.
https://vimeo.com/79639392
کوتاه تجربیگرا Catgot
این یک انیمیشن انتزاعی دو بعدی با استفاده از موسیقی "Catgot" ساخته آیسان است. ایده انیمیشن ارائه یک اجرای فواره ای به صورت انتزاعی است. این انیمیشن برنده جایزه در مهمترنی جشنواره انیمیشن جهان Annecy International Animation Festival 2020 شد.
https://vimeo.com/338844706
کوتاه تجربیگرا COURAGE
دختری در میان عمارتی حیران و سرگردان است.
این فیلم کوتاه بغیر از بودن در بخش رقابتی فستیوال معتبری مانند Girona در سال 2019 در جشنواره فیلم کوتاه تهران نیز بوده است.
https://vimeo.com/334976298
کوتاه تجربیگرا Tehran (فیلمی از مسعود معین)
این فیلم کوتاه براساس المان های شهری تهران ساخته شده و در فستیوال های معتبری از جمله Raindance، Encounter و New Orleans حضور داشته اشت.
https://vimeo.com/121144312
کوتاه تجربیگرا GUN SHOP
از افتخارات این فیلم میتوان به جایزه جشنواره اسکاری Interfilm Berlin و حضور New Orleans و یا Interfilm آلمان اشاره کرد.
https://vimeo.com/365065377
کوتاه تجربیگرا BLOOD BROTHERS
این مستند تجربی در مهمترین جشنواره کوتاه جهان، Clermont-Ferrand سال 2015 و یا در جشنواره Guanajuato معتبر حضور داشته است.
https://vimeo.com/240178494
کوتاه تجربیگرا Waves
این فیلم در بیش از 50 فستیوال جهانی حضور داشته که از مهمترین آنها میتوان به Nancy فرانسه اشاره کرد.
لینک دانلود: https://vimeo.com/319038756
کوتاه تجربیگرا NOTES TO MY FUTURE SELF
https://vimeo.com/groups/experimentalnarrative/videos/938911283