به گزارش «درگاه فیلم ایران» و به نقل از خبرگزاری فارس، در جلسه نقد و بررسی جشنواره سی و هشتم که با حضور مسعود فراستی، ناصر هاشم‌زاده و محمد تقی فهیم برگزار شد، فراستی در ابتدا اظهارداشت: منطق این میز هم این است که به نقد همه چیز جشنواره بپردازیم. از مقدمات و پیش تولید تا تولید، هیات انتخاب، هیات داوران و مراسم اختتامیه و مدیریت مراسم اختتامیه تا نکات حاشیه‌ای که به جشنواره مربوط می‌شود.
وی افزود: امید داریم حرفمان به گوش برسد و بعد از 38 جشنواره که پشت سر گذاشتیم شبیه جشنواره‌های قبلی حرکت نکنیم و به حرف آدم‌هایی که اهل سینما و دلسوز سینما و این مردم هستند گوش بدهیم.
* فراستی: پوستر جشنواره فیلم فجر شبیه کاغذ دیواری آشپزخانه بود
این منتقد سینما با بیان اینکه در ابتدا بگویم که این پوستر جشنواره بدترین پوستر در تاریخ جشنواره از ابتدا تاکنون است، گفت: اصلا معلوم نیست (این پوستر) چیست. یعنی از این بی‌سلیقه‌تر، بی‌فرم‌تر و بی‌هویت‌تر پوستر ندیده‌ام. من در نقد این 10 روز می‌خواستم بگویم، دوستان گفتند بگذارید بعد. از این بدتر نمی‌شود و هیچ معنی ندارد؛ شبیه کاغذ دیواری برای آشپزخانه است.
* فهیم: با دکتر و مهندس نمی‌شود سینما را اداره کرد
فهیم در ادامه با بیان اینکه پوستر جشنواره نشان داد مغز متفکری پشت جشنواره نیست، گفت: شاید 60 سال پیش دکتر مهم بود اما امروز همه جوانان دکتر و مهندس هستند اما دکتر و مهندس سینماگر نمی‌شود و نمی‌تواند سینما را اداره کند. به قول شما باید سینماگر باشد و سینما و مردم را دوست داشته باشد. بنابراین خواستم بگویم این پوستر می‌توانست از قبل بگوید همه چیز مثل پوستر به هم ریخته است.
* هاشم‌زاده: با دیدن پوستر حس می‌کردید با جشنواره خیلی دَرهم روبرو هستید
ناصر هاشم زاده با بیان اینکه من هم هویّت خاصی از پوستر جشنواره نمی‌بینم، گفت: همانطور که اشاره کردید شبیه به کاغذ دیواری می‌ماند غیر از سه رنگ پرچم ما اما هیچ نشانه‌ای از پرچم ما ندارد و اینها آدم را ناراحت می‌کرد و با دیدین این پوستر حس می‌کردید با یک جشنواره‌ای روبرو هستید که خیلی دَرهم است.
* فهیم: وجود هیات انتخاب برای شانه‌خالی کردن دبیران جشنواره است
فهیم با اشاره به وجود هیات انتخاب در جشنواره فیلم فجر، افزود: جشنواره‌های مهم دنیا هیات انتخاب ندارند و در اینجا فقط برای اینکه دبیران جشنواره از مسئولیت شانه خالی کنند، هیات انتخاب می‌گذارند و برخی افراد هم به خاطر دستمزد خوبی که دارد قبول می‌کنند. دبیران جشنواره مسئولیت را به گردن هیات انتخاب می‌اندازند. دبیر در طول سال فیلم ها را رصد می‌کند و با مشاورانش کار می‌کند و همه مسائل از دیپلماسی کشورش بگیر تا مسائل سینمایی را در نظر می‌گیرد و فیلم را به جشنواره راه می‌دهد. هیات انتخاب در ایران هم هیچ ثمری نداشته است.
وی ادامه داد: بدترین دوره جشنواره فجر امسال بود و از قبل می‌شد تصور کرد که در این دوره لرزشی در جشنواره به وجود خواهد آمد. ربطی هم به تحریم‌ها نداشت. دبیر جشنواره مراجع جامعه را بررسی می‌کرد و اینکه چه چیزهایی را در جشنواره می‌خواهیم. دبیران می‌گویند ما هیچ نقشی در انتخاب‌ها نداریم. قطعا نمی‌گوید و دخالت نمی‌کند اما وقتی افراد مورد نظر را گزینش و انتخاب می‌کند، تعیین می‌کند که چه فیلم‌هایی انتخاب شوند.
*فراستی: حرکت جشنواره فجر در مسیر ریل‌گذاری بهشتی
مسعود فراستی گفت: فکر می‌کنم مجموعه جشنواره از انتخاب دبیر، انتخاب هیات انتخاب و انتخاب داوران برمبنای یک سلیقه خاص است که رئیس این سلیقه خاص یک بار گفت این ریل‌گذاری که ما کردیم حالاحالاها در سینمای ایران برپاست. این را آقای بهشتی گفت (سید محمد بهشتی شیرازی مدیرعامل فارابی و مدیر جشنواره فیلم فجر در سال‌های 62 تا 73) و می‌بینیم این جمله درست است و ریل‌گذاری که آقای بهشتی و یارانش کردند که اساسا ریل‌گذاری سینمای جشنواره‌ای بود آن طیف و نگاه همچنان بر سینمای ایران حاکم است. از دبیر جشنواره تا هیات انتخاب، هیات داوران و نتیجه آرا و تقسیم جوایز.
* فراستی: فیلم ابر بارانش گرفته الفبای سینما را هم بلند نیست/ آتابای در حد یک فیلم آماتوری است
وی افزود: نظرم را راجع به فیلم ابراهیم (حاتمی کیا) می‌دانید اما کاندیدا نشدنش را نمی‌فهمم و بعد فیلم ابر بارانش گرفته که الفبای سینما را هم بلد نیست کاندیدا می‌شود و جایزه می‌گیرد. آتابای در حد یک فیلم آماتوری است که پولش را بازیگر داده و نوشته و در جلوی دوربین نعره می‌زند که بگوید من بازی بلدم. این نه کارگردانی و فیلمنامه به معنای جدی دارد اما کاندیدای بهترین فیلم و بهترین کارگردانی می‌شود و حتی در در نزدیک دریافت جایزه قرار می‌گیرد.
* فراستی: آدم‌های طیف حاتمی‌کیا و کسانی که نه می‌گویند حذف می‌شوند
فراستی با بیان اینکه خوشبختانه همه نظر من راجع به فیلم ابراهیم (فیلم خروج ساخته حاتمی کیا) را می‌دانند، گفت: اما می‌خواهم این داوری را تحلیل کنم. یعنی همان خطی که گفتم؛ آدم‌های طیف حاتمی کیا و کسانی که نه می‌گویند، مستقل از اینکه شما فیلمش را دوست داشته باشید یا نداشته باشید، حذف می‌شوند.
*مهدویان در فیلم درخت گردو مطلقا کارگردانی و بازی‌گیری بلد نیست
فراستی ادامه داد:این فیلم ضدملی‌ای که که ما اینجا (برنامه هفت) به دقت درباره‌اش بحث کردیم، فیلمی‌ست که جایزه بهترین کارگردانی (فیلم درخت گردو) را می‌گیرد. این دوست عزیز ما (مهدویان) که بچه بااستعدادی هم هست، تازه زوم و زوم‌بک یاد گرفته است، مطلقا کارگردانی بلد نیست. به‌خصوص در این فیلم، بازی‌گیری بلد نیست اما جایزه بهترین کارگردانی را می‌گیرد.
* به فیلمی که اصول ملی ندارد نباید جایزه داد
این منتقد سینما گفت: یعنی (فیلم درخت گردو) هیچ اصول سینمایی و اصول ملی ندارد. به فیلمی که احیانا اصول سینمایی دارد اما اصول ملی ندارد، نباید جایزه داد. من بلند اعلام می‌کنم. فیلمی که در آن ایران نیست، دشمن ایران نیست و در آن جلسه محاکمه نه ایران است و نه عراق وگفته می‌شود آن بمباران اشتباهی شده است. به نظر من داستان (جشنواره فجر) کاملا ریل‌گذاری شده سیاسی، جناحی، باندی است و این را به صدای بلند می‌گویم و به همین دلیل جایزه‌اش اعتبار ندارد. نه این تنها نظر من است بلکه نظر خیلی از آدمایی که اهل سینما هستند چه مخاطبان حرفه‌ای و چه اهل نقد این است که این جوایز کاملا قابل پیش‌بینی بوده و ارزش جایزه جشنواره فجر را ندارد.
وی با بیان اینکه عکس‌العمل به تحریم شدگان خیلی بامزه است، گفت: راحت باج می‌دهیم. طرف جشنواره را تحریم کرده و در این فیلم معین بازی هم بلد نیست. به جشنواره فحش می‌دهد و تحریم می‌کند و جایزه اول را هم به او می‌دهیم. یعنی چه؟ این یعنی تقسیم غنائم برمبنای خط فکری سینمایی ریل‌گذاران اواسط دهه 60.
*فراستی: اختتامیه جشنواره فجر توهین آمیز بود
فراستی با تاکید بر اینکه مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر توهین آمیز است، تصریح کرد: کارگردانی دست کیست؟ این کارگردانی فاجعه است. کوچکترین کنترل و احترامی برای مخاطب نیست. یعنی دور هم جمع شده‌ایم و خیلی مشکلات بیرون داشتیم (این جمله همیشگی است) و نمی‌خواستیم بپذیریم و به زور پذیرفتیم و بلد نیستیم کارگردانی کنیم. شهیدی‌فر که کارش را بلد است نمی‌توانست کنترل کند. من به نظرم این اختتامیه درست بود و همه‌اش به هم می‌خورد. آن جشنواره آن اختتامیه را هم در پی دارد.
*فهیم: وقتی خورشید بهترین فیلم شد فهمیدم شهرداری مهم است و تخصص معنا ندارد
فهیم با اشاره به انتخاب فیلم خورشید به عنوان بهترین فیلم جشنواره که جایزه‌اش به تهیه‌کننده آن داده می‌شود، گفت: فیلم روز صفر ضعف‌های زیادی دارد، اما آیا می‌شود تهیه‌کننده فیلم روز صفر را کنار بگذاریم و جایزه را به خورشید بدهیم؟ وقتی این جایزه داده شد دیگر فهمیدم بحث شهرداری و نیروهای پشت فیلم ... مهم است و دیگر تخصص معنا ندارد.
* بازی پیمان معادی در متری شیش و نیم بسیار خوب و در درخت گردو بسیار بد بود
مسعود فراستی در ادامه گفت:خیلی روشن می‌گویم و هیچ اشکالی هم از نظر من ندارد. بازی پیمان معادی در فیلم متری شیش و نیم بسیار خوب بود، بازی پیمان معادی در فیلم مهدویان (درخت گردو) بسیار بد بود. بازی‌اش هم به خاطر این است که کارکتر تعریف نشده است. اینکه یک شلوار کردی بپوشی و سبیل بگذاری که نشد تعریف کارکتر. کارکتر یعنی عکس‌العمل و چشم.
وی افزود: نه قریبیان و نه امیر جدیدی جایزه می‌گیرد و نه جواد عزتی که 5 فیلم دارد و در یکی دو فیلم بازی‌اش قابل تامل است. بازی آن زن در فیلم دوزیست (الهام اخوان) اسمش فکر می‌کنم اخوان بود، بازی بسیار جدی‌ای بود.
* فهیم: مگر می‌شد بازی قریبیان را ندید
فهیم: در بخش بازیگری مگر می‌شد بازی قریبیان را ندید. این همه برخورد بد یک نمونه است. در کلیت وقتی جشنواره بد برخورد می‌شود افسردگی به وجود می‌آورد. امسال هنرمندان به جشنواره توجه کردند و تحریم را به انزوا بردند اما برگزارکنندگان به دلیل عملکردی که داشتند، خودشان به جای تحریم‌کنندگان به جشنواره لطمه زدند. این یک تجربه‌ای شد. به داد جشنواره باید رسید بالاخره این جشنواره در دنیا مطرح است.
هاشم زاده با بیان اینکه باید اجازه پرسش از این مسئولان وجود داشته باشد، گفت: اگر اجازه پرسش داشته باشیم و آنها موظف به پاسخ باشند می‌توانیم یک قدم جلو برویم. برای همین می‌گویم آن گوشی که شنوا باشد می‌تواند تغییری به نفع جشنواره انجام دهد.
* امیدواریم جشنواره سی و نهم مثل جشنواره سی و هشت نباشد
فراستی گفت: نقد و رسانه‌ها باید اراده درست هنری و ملی را تحمیل کنند اما اگر این نقد نشود آدم‌های خوبی که من می‌شناسم، با خودشان فکر می‌کنند من چه کسی را دارم که به آن سمت بگمارم؟ امیدوارم که شما مخاطبان نقد، حامی این خواست باشید و مسئولان فرهنگی و هنری به این سمت بروند که این اشکالات را برطرف کنند.
وی اضافه کرد: سی و نهمین جشنواره نباید مثل جشنواره سی و هشت باشد. در این بین 4 تا فیلم قابل دیدن در جشنواره بود، پارسال هم داشتیم و این به شما ربطی ندارد و محصول شما نیست محصول فیلمساز است. به سینما و مردم و مخاطبان واقعی توجه کردن یعنی به نقد توجه کردن.