به گزارش «درگاه فیلم ایران» جشنواره بین‌المللی فیلم مستند «آمستردام» یا «ایدفا» جشنواره فیلم مستند است که سالیانه از 20 نوامبر تا 1 دسامبر درآمستردام پایتخت هلند برگزار می‌شود. این جشنواره یکی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم مستند در جهان است.

جشنواره فیلم مستند «آمستردام» (IDFA) رویداد بین المللی مشهور و شناخته شده ای به شمار می آید که از سال 1988 تا کنون علاقمندان فیلم های مستند را در جریان آخرین و برجسته ترین تولیدات داخلی و بین المللی مستند جهان قرار می دهد. هیچ جشنواره دیگری این تعداد فیلم با کیفیت، علاقمندان خاص و فیلم سازان مستعد را یک جا گرد هم نمی آورد. همین امر باعث شده تا این جشنواره به عنوان یکی از جشنواره های برجسته فیلم مستند جهان شناخته شود. فیلم هایی که در این جشنواره به نمایش گذاشته می شوند، همگی داستان های خارق العاده- غالباً آموزنده و تاثیرگذار- زندگی را روایت می کنند.

تبادل آرا و عقاید، یکی از پایه های شکل گیری ایدفاست. این جشنواره هر ساله در کنار پخش فیلم های مستند، طیف گسترده ای از برنامه های آموزشی را نیز شامل می شود. این برنامه ها متضمن این اصل هستند که تبادل اطلاعات مستلزم گفتمان آزاد است. جشنواره ایدفا آثار مستند کوتاه، بلند و آماتوری را در بخش های ذیل به نمایش می گذارد:

1. کودکان و سینمای مستند
2. چشم انداز بین الملل
3. آثار مستند سینمای هلند
4. آثار تولید شده در کارگاه مستند ایدفا

به جز بخش های اصلی جشنواره، ایدفا از سه بخش جنبی دیگر نیز تشکیل شده است:

• بنیاد «یان وریژمان»
• کنفرانس و تالارهای گفتگو / DocLab Interactive Conference, and the Crossmedia Forum
• و بازار فیلم مستند / IDFA's Markets

تمامی این بخش ها در راستای رشد مستندسازی خلاقه در جهان راه اندازی شده اند. بنیاد «یان وریژمان» از جشنواره ها و پروژه های تولید فیلم مستند در کشورهای در حال توسعه حمایت می کند. بخش فوروم بزرگترین بازار تجاری اروپا برای فیلم های مستند سراسر جهان است و بخش بازار فیلم مستند مکانی است برای گرد هم آیی خریداران، نمایندگان فروش و پخش کننده ها که می توانند گزیده ای از بهترین مستندهای خلاقه ی هر سال را در آن تماشا کنند. همه ی این فعالیت ها در کنار هم، «ایدفا» را به موقعیت خاص کنونی اش در جهان سینمای مستند خلاقه رسانده است.

برنامه مسابقه های جشنواره فیلم مستند آمستردام (IDFA)

• مسابقه جشنواره فیلم مستند (بالای 70 دقیقه) آمستردام برای فیلم های مستند بلند / IDFA Award for Best Feature-Length Documentary
• مسابقه جشنواره فیلم مستند آمستردام برای فیلم هایی اول و دوم / IDFA Award for Best First Appearance
• مسابقه جشنواره فیلم مستند آمستردام برای فیلم های مستند نیمه بلند (40 تا 70 دقیقه) / IDFA Award for Best Mid-Length Documentary
• مسابقه جشنواره فیلم مستند آمستردام برای فیلم های مستند آلمان / Beeld en Geluid IDFA Award for Dutch Documentary
• مسابقه لابراتوار مستند جشنواره فیلم مستند آمستردام برای روایتگری دیجیتال / IDFA DocLab Competition & IDFA DocLab New Media Program
• مسابقه جشنواره فیلم مستند آمستردام برای فیلم های مستند دانشجویی / IDFA Competition for Student Documentary
• مسابقه جشنواره فیلم مستند آمستردام برای فیلم های مستند برای کودکان / IDFA Competition for Kids & Docs
• مسابقه مستند جشنواره فیلم مستند آمستردام برای مخاطبین جوان
• مسابقه مستند جشنواره فیلم کوتاه / IDFA Competition for Short Documentary

برنامه های غیر رقابتی

• بهترین فیلم های جشنواره ها / Best of Fests
• فیلم های مستندسازان مشهور / Masters
• چشم انداز / Panorama
• فیلم های مستند درباره موسیقی / Music Documentary
• مستندهای تجربی و تجربه های مستند / Paradocs
• فیلم های مستند ساخته شده در برنامه های آموزشی جشنواره
• بخش فیلم های خاص

جوایز ویژه جشنواره فیلم مستند آمستردام  (IDFA)

• جایزه تماشاگران / VPRO IDFA Audience Award
• جایزه تماشاگران برای فیلم مستند درباره موسیقی
• جایزه فیلم مستند ساخته شده در کارگاه های آموزشی جشنواره / Filmfonds DocLab Interactive Grant
• جایزه عدالت جهانی موسسه آکسفام
• جایزه AWFJEDA برای بهترین فیلم به کارگردانی فیلمساز زن

ایران در ایدفا

گفتنی است که در سالیان اخیر فیلمسازان ایرانی نیز در این فستیوال مهم هنرنمای کرده اند. در سال 2001 «محسن عبدالله وهاب» با فیلم «همسران حاج ابا» در بخش Best Mid-Length Documentary، فیلم مستند «سایه‌های بی‌خورشید» به کارگردانی «مهرداد اسکویی» بعوان نمایش ابتدایی و انتهایی در سال 2019 و مستند کوتاه «آشو» جعفر نجفی بهترین فیلم کوتاه بخش کودک و نوجوان این جشنواره جهانی در سال 2019 دریافت نموده است.